Door Rudolf Oosterbaan, kwartiermaker jongerenwerk, projectleider Welzijn en manager Buurtbemiddeling in Gouda.

Overlast, afstand en verantwoordelijkheid

De overheid heeft misschien wel te veel voor haar inwoners gezorgd. We zijn daardoor erg afhankelijk geworden van systemen. Problemen in de maatschappij laten door de overheid in plaats van dat we ze zelf aanpakken. We zijn afhankelijk, bang en eenzaam geworden.

Neem het voorbeeld van een groep jongeren die overlast veroorzaakte. De jongeren draaiden harde muziek, waren onbeschoft tegen voorbijgangers en gooiden bijna lege zakken chips op straat. De buurtbewoners kijken vanuit hun huizen toe. We bellen, bij voorkeur anoniem, de politie en zien door de een spleetje tussen de gordijnen hoe de politie of ambulant jongerenwerkers het groepje jongeren wegstuurt. Ze druipen af. Zo, probleem opgelost. Wij zijn ontzorgd en het gordijn kan weer dicht.

De verzorgingsstaat die alles voor ons oploste is onbetaalbaar gebleken. Na de transitie zijn de gemeentes verantwoordelijk geworden voor zorg en welzijn van hun inwoners. De overheid kan niet alle problemen oplossen, want dat is te duur en bovenal, niet wenselijk. De samenleving moet veranderen. Meer samenleven, meer participatie van burgers en meer kantelen.

Maar wat betekent dat? Wie heeft er nu precies een probleem en wie lost het op? De gemeente? De samenleving? De jongeren? Wij, inwoners?
Je moet er toch niet aan denken dat je zelf een groep hangjongeren moet gaan aanspreken? Dan kan je rekenen op een grote bek en dan weten die gasten snel genoeg waar je woont. Bovendien hoef je er niet op te rekenen dat er iemand je komt helpen wanneer je een groep jongeren aanspreekt.

Wij, inwoners, hebben een probleem. We voelen ons bang, alleen en ergeren ons aan het ontbreken van algemene normen en waarden. We durven de jongeren voor onze deur niet aan te spreken, maar we durven wel brieven te schrijven, te bloggen en te twitteren over onze lokale bestuurders. Wanneer de gemeente de politie op de vervelende jongeren afstuurt, gaan de jongeren op het basisschoolplein op de hoek staan. De jongeren leren het gedrag niet af. Ze leren dat het stoer en oké is om je zo te gedragen. En zo wordt de overlast alleen maar erger. De situatie blijft escaleren en binnen een paar jaar kampt de gemeente met thema’s als tienerzwangerschappen, jeugdwerkeloosheid, drugs of radicalisering.

Verbinden, ontmoeten en samen leven.

Zo heeft iedereen dus een probleem. En dat betekent dat ook iedereen het moet oplossen. Samenwerken is een ingewikkeld woord in een individuele samenleving. Maar als we met de gemeente, de inwoners, organisaties en de jongeren in gesprek gaan liggen duurzame oplossingen al snel voor de hand. We zouden elkaar beter leren kennen, waardoor mensen minder eng lijken en we minder afhankelijk worden van de overheid.

Maar wie brengt al deze mensen samen? En wie zorgt ervoor dat die duurzame oplossingen ook echt gevonden worden. Ik weet het niet, maar zolang we met één telefoontje de politie kunnen laten uitrukken, zal niemand zich er niet druk over maken.

We hebben welzijnsmensen nodig die ons helpen te verbinden, te ontmoeten, en samen te leven, zodat we weer samen onze problemen kunnen oplossen.